16.प्रकाशाचे परावर्तन
स्वाध्याय
प्रश्न. पुढील प्रत्येक प्रश्नासमोर दिलेल्या पर्याय क्रमांकांपैकी अचूक उत्तराच्या पर्याय क्रमांकाचे वर्तुळ रंगवा :
1. सूर्योदय, सूर्यास्ताच्या वेळी
-----मुळे आकाशात विविध
रंगछटा पाहायला मिळतात.
(1) संक्रमणा
(2) विकिरणा
(3) परावर्तना
(4) धूलिकणां
उत्तर-विकिरणा
__________
2-------ही संज्ञा अनियमित परावर्तनाशी संबंधित आहे.
(1) गुळगुळीत पृष्ठभाग
(2) समांतर आपाती किरण
(3) समांतर परावर्तित किरण
(4) खडबडीत पृष्ठभाग
उत्तर-खडबडीत पृष्ठभाग
_________________
3. सूर्यप्रकाशाचे विकिरण झाले नसते, तर आपल्याला दिवसासुद्धा आकाश -----दिसले असते.
(1) निळे
(2) तांबडे
(3) पिवळे
(4) काळे
उत्तर-काळे
________
4. सपाट आरशावर (परावर्तित पृष्ठभागावर) आपतन बिंदूला लंब असलेल्या रेषेला -----म्हणतात.
(1) आपाती किरण
(2) परावर्तित किरण
(3) स्तंभिका
(4) r
उत्तर-स्तंभिका
___________
5. परावर्तन कोन दर्शवण्यासाठी---- ही संज्ञा वापरतात.
(1) i
(2) 1
(3) N
(4) r
उत्तर-r
_______
6.आपाती किरण व परावर्तित किरण यांमधील कोन 90° असेल, तर आपतन कोन (i) व परावर्तन कोन (r) यांची मापे किती असतील ?
(1) i = 45°, r = 90°
(2) i = 90°, r = 90°
(3) i = 90°, r = 45°
(4) i = 45°, r = 45°
उत्तर- i = 45°, r = 45°
________________
7. गटात न बसणारा शब्द ओळखा.
(1) प्लायवुड
(2) सपाट आरसा
(3) लाकूड
(4) खडबडीत लादी
उत्तर-सपाट आरसा
_____________
8--------'चे कार्य 'परावर्तित प्रकाशाचे परावर्तन' या गुणधर्मावर अवलंबून नसते.
(1) परिदर्शी
(2) कॅलिडोस्कोप
(3) शोभादर्शी
(4) विस्तारित प्रकाशस्रोत
उत्तर-विस्तारित प्रकाशस्रोत
___________________
9. आपतन कोन 50° असल्यास परावर्तित किरणाने आरशाच्या पृष्ठभागाशी केलेला कोन -----असला पाहिजे.
-(1) 40°
(2) 50°
(3) 200
(4) 80°
उत्तर-40°
______
10. परिदर्शीमधील आरसे------
(1) परस्परांना समांतर असतात
(2) परस्परांना लंब असतात
(3) परस्परांशी 45° चा कोन करतात
(4) परस्परांशी 60° चा कोन करतात
उत्तर-परस्परांना समांतर असतात
_____________________
11. प्रकाशाच्या विकिरणात----- सर्वाधिक होते.. रंगाच्या किरणांचे विकिरण
(1) लाल
-(2) निळ्या
(3) हिरव्या
(4) पिवळ्या
उत्तर-निळ्या
_________
12. जेव्हा एखादा ग्रह किंवा तारा चंद्राच्या मागे झाकला जातो, तेव्हा त्या घटनेस --------म्हणतात.
(1) प्रच्छाया
(2) पिधान
(3) अमावस्या
(4) उल्कापात
उत्तर-पिधान
__________
13. -------म्हणजे किरणातील घटक वेगळे होणे किंवा किरण विखुरणे, पसरणे.
-(1) विकिरण
(2) संक्रमण
(3) परावर्तन
(4) अपवर्तन
उत्तर-विकिरण
__________
13.------म्हणजे किरणातील घटक वेगळे होणे किंवा किरण विखुरणे, पसरणे.
-(1) विकिरण
(2) संक्रमण
(3) परावर्तन
(4) अपवर्तन
उत्तर-विकिरण
__________
14. ज्या दिवशी सूर्य बरोबर माथ्यावर येतो, त्या दिवसाला----- दिन म्हणतात.
(1) शून्यछाया
(2) पिधान
(3) मकर
(4) संक्रमण
उत्तर-शून्यछाया
___________
15.आपाती किरण, परावर्तित किरण व स्तंभिका एकाच------ असतात.
(1) बिंदूवर
(2) रेषेवर
- (3) प्रतलात
(4) किरणावर
उत्तर-प्रतलात
__________
16. बंकर्समध्ये भूपृष्ठभागाच्या खाली राहून भूपृष्ठावरील वस्तूंची टेहळणी करण्यासाठी ----वापरतात.
(1) कॅलिडोस्कोप
(2) दुर्बिण
(3) सपाट आरसा
- (4) परिदर्शी
उत्तर-परिदर्शी
___________
17. आपाती किरणाने सपाट आरशाच्या पृष्ठभागाशी केलेला कोन 30° असल्यास परावर्तन कोन. --------असला पाहिजे.
(1) 30°
(2) 90°
(3) 60°
(4) 15°
उत्तर-60°
________
18. कॅलिडोस्कोपमधील आरसे परस्परांशी. -------चा कोन करतात.
(1) 60°
(2) 30°
(3) 45°
(4) 90°
उत्तर-60°
________
19. पुढीलपैकी वेगळा घटक ओळखा.
(1) सूर्य
(2) तारे
(3) कंदील
(4) काजवे
उत्तर-कंदील
__________
20. टॉर्च हा------ चा प्रकार आहे.
(1) बिंदुखत
(2) विस्तारित प्रकाशस्रोत
(3) नैसर्गिक प्रकाशस्रोत
(4) यांपैकी नाही
उत्तर-विस्तारित प्रकाशस्रोत
__________________
21. -------'चा उपयोग पाणबुडीमध्ये समुद्रावरील वस्तू बघण्यास केला जातो.
(1) कॅलिडोस्कोप
(2) शोभादर्शी
(3) परिदर्शी
(4) चारुदर्शी
उत्तर-परिदर्शी
_________
22. दोन समांतर आरशांमध्ये एखादी वस्तू ठेवली, तर त्या वस्तूच्या किती प्रतिमा दिसू शकतील?
(1) एक
(2) दोन
(3) चार
-(4) असंख्य
उत्तर-असंख्य
__________
23. आपतन कोन 20° असल्यास परावर्तित किरणाने स्तंभिकेशी केलेला कोन ------असला पाहिजे.
-(1) 20°
(2) 70°
(3) 10°
(4) 40°
उत्तर-20°
_______
24. ---------हा आपाती किरण व स्तंभिकेमधील कोन असतो.
(1) आपतन कोन
(2) परावर्तन कोन
(3) काटकोन
(4) r
उत्तर-आपतन कोन
________________
25. विस्तारित खोतापासून निघणाऱ्या प्रकाशाच्या मार्गात वस्तू ठेवल्यास मिळणाऱ्या दोन छायांपैकी फिकट छायेस------- म्हणतात.
(1) प्रच्छाया
(2) गडद
(3) उपछाया
(4) अस्पष्ट छाया
उत्तर-उपछाया
__________
26. सपाट आरसा व स्तंभिका यांमध्ये -------कोन असतो.
(1) 30°
(2) 40°
(3) 60°
(4) 90°
उत्तर-90°
_______
27. -------'करण्यासाठी परिदर्शी वापरतात.
(1) वस्त्रोद्योग व्यवसाय
(2) आकाश निरीक्षण
(3) वाहनचालकाला सावध
(4) पाणबुडीमध्ये बाहेरच्या वस्तूंची टेहळणी
उत्तर-पाणबुडीमध्ये बाहेरच्या वस्तूंची टेहळणी
_____________________
28. आपाती किरण पृष्ठभागावर ज्या बिंदूवर पडतात, त्या बिंदूला----- बिंदू म्हणत नाहीत.
(1) आपतन
(2) आरंभ
(3) आपात
(4) परावर्तन
उत्तर-आरंभ
_________
29. अनियमित परावर्तनासंबंधी पुढे दिलेल्या विधानांपैकी असत्य विधान कोणते ?
(1) ते खडबडीत पृष्ठभागावर घडते.
(2) परावर्तित किरणांचे आपतन कोन समान नसतात.
(3) परावर्तित किरण विस्तृत पृष्ठभागावर विखुरले जातात.
(4) परावर्तनाचे नियम पाळले जात नाहीत.
उत्तर-परावर्तनाचे नियम पाळले जात नाहीत.
______________________
30. परिदर्शीमध्ये आपाती किरण व स्तंभिका यांमधील कोन----- असतो.
(1) 60°
(2) 90°
(3) 30°
(4) 45°
उत्तर-45°
________
31. प्रकाशाच्या परावर्तनामध्ये आपाती किरण व परावर्तित किरण स्तंभिकेच्या -----असतात.
(1) एकाच बाजूस
(2) डाव्या बाजूस
(3) उजव्या बाजूस
(4) विरुद्ध बाजूस
उत्तर-विरुद्ध बाजूस
_______________
32. पुढील आकृतीचे निरीक्षण करून चुकीची जोडी ओळखा.
(1) रेषाखंड PQ - परावर्तन पृष्ठभाग
(2) किरण ON - स्तंभिका
(3) किरण OT - परावर्तित किरण
(4) किरण AO - आपाती किरण
उत्तर-किरण ON - स्तंभिका
_____________________
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा